Nasza Historia
W roku 2009 Oddział PTTK im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie obchodził swój Jubileusz 50-lecia.
Pięćdziesiąt lat działalności Oddziału PTTK to kawał przebytej drogi przez naszą kętrzyńską brać turystyczną. Mamy prawo i obowiązek dokonania oceny tego okresu, zwrócenia uwagi na wzloty i upadki turystyczno-krajoznawczej działalności. W minionym okresie były przełomowe wydarzenia i daty.
Działalność nasza wiąże się z okresem lat 40-tych i 50 -tych. Ale dopiero 18 kwietnia 1959 r. został zarejestrowany przez Wojewódzką Radę Narodową, Oddział PTTK w Kętrzynie. Oddział stał się wyłącznym reprezentantem działalności turystyczno-krajoznawczej na terenie regionu kętrzyńskiego.
Pierwszym prezesem został Tadeusz Tur, v-ce prezesem Barbara Psikus, kierownikiem biura Helena Gutkowska, a głównym księgowym Mieczysław Marecki
W tym pionierskim okresie biurem i miejscem spotkań PTTK-owców był jeden niewielki pokój w miejskim ratuszu. W 1961 r. w Zarządzie Oddziału nastąpiły zmiany: prezesem zostaje wybrana Barbara Psikus, a kierownikiem biura Oddziału Wacław Chojnowski - popularny później “Dziadek”.
Początki działalności były trudne. Nie tylko wspomniane warunki lokalowe, nawet i te po zmianie lokalizacji biura przy ulicy 1-Maja 5 (dziś Pocztowa), nie pozwalały na pełną reprezentatywną działalność. Brak było zabezpieczenia fachowego w postaci przewodników, map i skryptów tak niezbędnych na prowadzenie szkoleń. Pomimo tych trudności pierwszy kurs przewodnicki udało się zorganizować i przeprowadzić. Pierwszymi absolwentami byli między innymi: Czesław Marecki i Romualda Gierszewska.
Prezesem Koła Przewodników w latach 1962-64 był Andrzej Małecki, a po 1964 r., Leon Pasiuk.
Dnia 28 czerwca 1965 r. z inicjatywy aktywu turystycznego powstaje Klub Żeglarski “Wodnik”, którego pierwszym komandorem został Wojciech Badowski, a bosmanem Bohdan Michniewicz. Klub liczył 18 członków i otrzymał na początek łódź typu “Omega” z bazy żeglarskiej w Mikołajkach. W latach 60-tych działało szereg komisji: motorowa, kajakowa, krajoznawcza, górska, piesza, kolarska i inne.
Nawiązując do wspomnianych kart naszych dziejów, na wniosek aktywu krajoznawczego w 1967 r. Oddziałowi nadano imię wybitnego historyka, działacza narodowego i orędownika polskości Warmii i Mazur - Wojciecha Kętrzyńskiego. Przyjęcie takiego imienia jeszcze bardziej zobowiązało do aktywniejszej organizacji i programowej działalności. Zobowiązywało szczególnie do ukazywania prawdy historycznej o tych ziemiach, do wskazania na potrzebę ochrony przyrody i kultury materialnej.
Działające przy Oddziale Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego musiało zapewnić odpowiednią obsługę coraz bardziej rozwijającego się ruchu turystycznego. W 1968 r. Oddział otrzymał autokar, którego pierwszym kierowcą był Zygmunt Odojewski.
W 1969 r. Prezesem Oddziału został wybrany Adam Kulicki, v-ce prezesami: Bohdan Michniewicz i Wacław Chojnowski. Na prezesa Koła Przewodników wybrano Bogdana Wasilenkę.
W 1971 r. dokonano przebudowy i modernizacji pomieszczeń biurowych. Znajdujące się pod biurem piwnice zostały dużym nakładem środków finansowych i pracy społecznej zaadaptowane i dostosowane do potrzeb organizowanych imprez i szkoleń. Popularna od tej pory “Piwnica” zaczęła pracować na użytek PTTK. W 1971 r. kierownikiem BORT została Mirosława Polito. BORT zabezpieczał transport, przewodnictwo, organizował obozy wędrowne
Od 1971 r. nastąpił wzrost działalności programowej, szczególnie wśród młodzieży. Przyjmując starą dewizę, że “tylko poznawszy swój kraj, można go gorąco ukochać i owocnie dla niego pracować” podjęto organizowanie szereg imprez turystycznych związanych z rocznicami narodowymi. Poznanie ojczystego kraju i swego regionu oraz historii, było od tej pory lekcjami wychowania patriotycznego. Rajdy na orientację, rejsy żeglarskie, spływy kajakowe orz piesze i rowerowe wycieczki skupiały młodzież Kętrzyna i okolic. Na trasach i przy ognisku, na wodzie i przy zabytkach, uczyli się jak szanować to co nasze.
Nasz Oddział był organizatorem VII Centralnego Rejsu Żeglarskiego “Mazury 71”, który odbył się na Wielkich Jeziorach Mazurskich w dniach 1-14.07.1971 r.
Zaistniała również potrzeba organizowania kursów przewodnickich, organizatorów turystyki. Organizowano również kursy żeglarskie. Najaktywniejszym w tej mierze okazało się Wojskowe Koło PTTK przy Centrum Szkolenia WOP, którego prezesem był Ryszard Małkowski. Na kursach organizatorów turystyki w latach 1974-88 w wojskowym kole przeszkolono 1500 organizatorów, a na kursach żeglarskich 60 żeglarzy.
W 1974 r. prezesem Oddziału został ponownie wybrany Adam Kulicki, v-ce prezesami: Bogdan Wasilenko i Ryszard Małkowski. Prezesem Koła Przewodników został Romuald Gustajtis, a od 1976 r. funkcję tę przejął Franciszek Charubin.
W 1977 r. Oddział otrzymał od Urzędu Miasta dodatkowe pomieszczenia, które wykonano fachowo, solidnie i estetycznie, zrealizowano dzięki pomocy Spółdzielni Meblarskiej “Styl” w Kętrzynie.
Do 28 kwietnia 1979 r. w uznaniu zasług w rozwój turystyki i krajoznawstwa Oddział nasz został wyróżniony przez ZG PTTK Złotą Honorową Odznaką PTTK. W tym też okresie BORT zostało wyróżnione dyplomem i nagrodą pieniężną za zajęcie pierwszego miejsca w Polsce w działalności turystycznej.
W dniach 1-14 lipca 1980 r. Oddział wraz z Pomorskim Okręgiem Wojskowym, Centrum Szkolenia WOP i Domem Wojska Polskiego był organizatorem II Centralnego Rejsu Żeglarskiego “Mazury -80”, którego komandorem został ppłk Ryszard Małkowski. W rejsie uczestniczyło 28 załóg żeglarskich. Równocześnie ze smutkiem należy podkreślić, że w trakcie przygotowań do rejsu 18.06.1980 r. zmarł członek kierownictwa rejsu Wacław Chojnowski. Odszedł na zawsze popularny “Dziadek” oddany bez reszty krajoznawstwu i turystyce. Pozostanie na zawsze w naszej pamięci.
W 1981 r. prezesem Oddziału został wybrany Ryszard Małkowski, v-ce prezesami: Bogdan Wasilenko i Adam Konieczny.
Szukając nowych możliwości uzyskania funduszy, które są niezbędne w działalności programowej zdecydowano się w 1981 r. na przekształcenie klubu PTTK “Piwnica” w lokal gastronomiczny. Kawiarnia “Piwnica” stała się kolejnym lokalem gastronomicznym Kętrzyna, równocześnie w dalszym ciągu służyła turystom na potrzeby programowe.
W latach 80-tych Zarząd Oddziału wraz z Kołem Przewodników był organizatorem kilku sesji popularnonaukowych, niektóre o zasięgu krajowym. Wspomnę chociażby o Ogólnopolskiej Sesji Przewodnickiej “Fortyfikacje XIX i XX wieku na Mazurach”. z 1987 r., Regionalnej Sesji Ochrony Przyrody z 1988 r., czy Mazurskiej Sesji Ochrony Zabytków z 1988 r.
Z okazji 25-lecia Oddziału i Koła Przewodników dokonano odsłonięcia głazu z tablicą pamiątkową w Świętej Lipce, poświęconego pamięci Feliksa Nowowiejskiego, kompozytora “Roty”, pobierającego nauki muzyczne w Szkole Organistów w Świętej Lipce.
W owym czasie istniała silna więź i współpraca ze szkołami. 19 istniejących kół PTTK skupiało w szkołach 1174 członków. Była duża przychylność ze strony dyrekcji szkół zaangażowanie nauczycieli. Do najaktywniejszych kół i środowisk należy zaliczyć: Centrum Szkolenia WOP, Szkoły Podstawowe w: Srokowie, Korszach, Łankiejmach, Nr 1 i 4 w Kętrzynie, LO w Kętrzynie, ZSE-S i inne.
Do 1989 r. aktywność i udział był większy aniżeli w latach 90-tych. Dorobek tamtych lat należy zawdzięczać takim ludziom jak: Wacław Chojnowski, Barbara Psikus, Helena Gutkowska, Leon Pasiuk, Antoni Ząbek, Bogdan Wasilenko, Ryszard Małkowski, Franciszek Charubin, Adam Kulicki, Mieczysław Merecki, Zenobia Alejun, Mirosław Banach, Stanisław Sajkowski, Jan Pietrzak, Czesław Puczel i inni.
Rok 1989 to rok przełomu w dziejach naszego państwa i wszystkich jego struktur. Wiele organizacji i instytucji musiało się przestawić na nowe tory, wiele z nich nie wytrzymało przemian ustrojowych.
Nasza kętrzyńska organizacja PTTK-owska osłabła ze względu na spadek aktywności społecznej i odejścia wielu ludzi od angażowania się w tej jak zawsze potrzebnej działalności. Raptownie zmniejszyła się liczba członków PTTK, a tym samym i kół. Pozostała - jak zawsze - “stara gwardia”. Przewodnicy turystyczni rozpoczęli własną prywatną działalność jako samodzielne podmioty gospodarcze. Od tej pory przestali być przewodnikami pracującymi tylko dla PTTK.
Z braku zainteresowania w szkołach problematyką turystyczno-krajoznawczą zmniejszyła się ilość organizowanych imprez i uczestniczących w nich uczestników.
W 1991 r. ufundowany został sztandar Oddziału PTTK, który został uroczyście wręczony i poświęcony w sali Wojciecha Kętrzyńskiego na zamku.
W 1992 r. ze względów finansowych zlikwidowaliśmy działalność gastronomiczną, co z kolei pociągnęło za sobą konieczność zwolnienia prawie wszystkich pracowników programowych i gospodarczych. W dużej mierze na tę sytuację miała wpływ nieprzychylność dla naszej działalności ze strony ówczesnych władz miasta. Stale wzrastające koszty utrzymania, zubożenie społeczeństwa, bezrobocie w naszym regionie w dużym stopniu miało wpływ na naszą działalność gospodarczą.
W 1994 r. zrezygnowaliśmy z pomieszczeń biurowych, a naszą działalność statutowo-programowa i biurowa została przeniesiona do klubu PTTK “Piwnica”. W tym samym roku po trzech kolejnych kadencjach prezesowania przez Ryszarda Małkowskiego, nowym prezesem Oddziału został Franciszek Charubin, który pełnił tę funkcję do 1998 r.
Od 1998 r. prezesem Oddziału był Donat Burzyński. Cała działalność gospodarczo-finansowa i programowa spoczęła w rękach Ryszarda Małkowskiego, który jako urzędujący członek Zarządu Oddziału PTTK czuwa do dziś aby Oddział przetrwał i być może przy pomocy innych rozwinął bardziej skrzydła jak dawniej.
Od 2002 r. funkcję prezesa Oddziału piastuje “stary” nowy prezes Ryszard Małkowski.
Wierzę, że Oddział obchodzący wraz z Kołem Przewodników swój Jubileusz, w dalszym ciągu będzie organizacją w naszym regionie umożliwiającą wielu, a szczególnie młodym poznanie piękna i historii tej części Ojczyzny, jak też będzie wpajał szacunek i miłość do tego wszystkiego, co stworzyła natura i wypracowały pokolenia. To wszystko musi przetrwać dla następnych pokoleń.
Opracowano na podstawie artykułu Ryszarda Małkowskiego "50 lat Oddziału PTTK w Kętrzynie".